Οι κινεζικές ναυτικές δυνάμεις πλέον επιχειρούν σε συντονισμένους σχηματισμούς, κλιμακώνοντας τις αντιπαραθέσεις στην Ανατολική και τη Νότια Σινική Θάλασσα
Η κινεζική θαλάσσια επιθετικότητα έχει εξελιχθεί από συμβολικές κινήσεις σε μια ολοκληρωμένη εκστρατεία εξαναγκασμού και ασάφειας. Μέσω συντονισμένων τακτικών «γκρίζας ζώνης», δηλαδή ενεργειών κάτω από το κατώφλι του πολέμου, το Πεκίνο αναδιαμορφώνει τα θαλάσσια σύνορα της Ανατολικής Ασίας, αμφισβητώντας τη σταθερότητα της περιοχής και δοκιμάζοντας την αποφασιστικότητα των γειτόνων του.
Τον Ιούνιο του 2025, κινεζικά αεροπλανοφόρα διείσδυσαν βαθιά στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Ιαπωνίας. Έως τον Αύγουστο, στον Ύφαλο Σκαρμπόρο σημειώθηκε μια πρωτοφανής ανάπτυξη κινεζικής ακτοφυλακής, ναυτικού και ναυτικής πολιτοφυλακής με σκοπό τον εκφοβισμό των φιλιππινέζικων δυνάμεων. Αυτά τα περιστατικά σηματοδότησαν μια μετάβαση από σποραδικές παραβιάσεις σε διαρκή πίεση.
Οι κινεζικές ναυτικές δυνάμεις πλέον επιχειρούν σε συντονισμένους σχηματισμούς, κλιμακώνοντας τις αντιπαραθέσεις στην Ανατολική και τη Νότια Σινική Θάλασσα. Κοντά στα νησιά Σενκάκου, τα ιαπωνικά περιπολικά αντιμετωπίζουν καθημερινές προκλήσεις, με κινεζικά πλοία να εκτελούν επιθετικούς ελιγμούς για να αναδείξουν κενά συντονισμού μεταξύ των Ιαπωνικών Δυνάμεων Αυτοάμυνας και της Ακτοφυλακής.
Στον Ύφαλο Σκαρμπόρο και στο Second Thomas Shoal, τα κινεζικά πλοία έχουν κλιμακώσει από λεκτικές απειλές σε επιθέσεις με αντλίες νερού και εμβολισμούς, προκαλώντας ζημιές σε φιλιππινέζικα σκάφη. Δορυφορικές εικόνες από τον Αύγουστο του 2025 αποκάλυψαν κινεζικά σκάφη σε διαδικασία επισκευών—απόδειξη της προθυμίας του Πεκίνου να διακινδυνεύσει περαιτέρω κλιμάκωση.
Τα νησιά Κίνμεν της Ταϊβάν υφίστανται καθημερινές παραβιάσεις από κινεζικά «σκάφη επιβολής του νόμου», πολλά από τα οποία απενεργοποιούν τα συστήματα εντοπισμού ή υψώνουν ξένες σημαίες. Αυτή η ασάφεια αναγκάζει την Ακτοφυλακή της Ταϊβάν να προχωρά σε διαρκείς αναχαιτίσεις χωρίς να προκαλεί στρατιωτική αντιπαράθεση.
Το ψυχολογικό κόστος είναι τεράστιο. Η επιτήρηση και ο εκφοβισμός έχουν γίνει ρουτίνα, διαβρώνοντας το ηθικό και προβάλλοντας μια αίσθηση αναπόφευκτου. Αυτές οι τακτικές στοχεύουν στην αποδυνάμωση της ανθεκτικότητας της Ταϊβάν πριν από οποιαδήποτε ανοικτή σύγκρουση.
Η στρατηγική της Κίνας ενσωματώνει τις «τρεις μορφές πολέμου» του PLA: ψυχολογικό, επικοινωνιακό και νομικό. Κάθε ναυτική σύγκρουση αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης αφήγησης. Οι επιθέσεις με αντλίες νερού παρουσιάζονται ως νόμιμη άμυνα· οι περιπολίες αεροπλανοφόρων χαρακτηρίζονται ως ρουτίνας· και ο Ύφαλος Σκαρμπόρο αναβαπτίζεται σε «φυσικό καταφύγιο» για να δικαιολογηθεί στρατιωτική παρουσία. Αυτό το μείγμα εκφοβισμού και ελέγχου της αφήγησης οικοδομεί μια ψευδή νομιμότητα γύρω από ενέργειες που παραβιάζουν διεθνείς κανόνες.
Η επιτυχία της Κίνας βασίζεται στην εκμετάλλευση της περιφερειακής ασυνεννοησίας. Η Ιαπωνία αντιδρά προσεκτικά για να αποφύγει κλιμάκωση. Οι Φιλιππίνες ισορροπούν ανάμεσα στην κυριαρχία και στους οικονομικούς δεσμούς. Η Ταϊβάν, χωρίς επίσημες εγγυήσεις ασφάλειας, αντιμετωπίζει παρενόχληση με περιορισμένη υποστήριξη.
Το Πεκίνο ασκεί πίεση διαδοχικά, μετατοπίζοντας την προσοχή ώστε να αποτρέψει μια ενιαία αντίδραση. Η πρόσφατη τριμερής συνεργασία μεταξύ Ιαπωνίας, Φιλιππίνων και ΗΠΑ είναι ενθαρρυντική, αλλά παραμένει σε τακτικό επίπεδο. Η άτυπη εμπλοκή της Ταϊβάν είναι εύθραυστη και χρειάζεται ενίσχυση.
Ο πραγματικός κίνδυνος βρίσκεται στη σταδιακή αποδοχή. Περιστατικά που δεν αμφισβητούνται μετατρέπονται σε προηγούμενο. Οι επιθέσεις με αντλίες νερού κανονικοποιούνται ως επιβολή του νόμου. Οι κινεζικές περιπολίες γίνονται αποδεκτές ως ρουτίνα. Με τον καιρό, οι αμφισβητούμενες θάλασσες μεταμορφώνονται σε de facto κινεζικό έδαφος.
Οι τακτικές γκρίζας ζώνης παρακάμπτουν τα παραδοσιακά πλαίσια συμμαχιών. Η Συνθήκη Ασφαλείας ΗΠΑ–Ιαπωνίας, για παράδειγμα, ενεργοποιείται μόνο σε περίπτωση κινητικής επίθεσης. Η στρατηγική της Κίνας παραμένει συνειδητά κάτω από αυτό το όριο, διαβρώνοντας την αποτροπή.
Η Κίνα διαπρέπει στην αντιστροφή αφηγημάτων. Οι κοινές περιπολίες των Φιλιππίνων και των συμμάχων τους χαρακτηρίζονται «προκλητικές», ενώ η κινεζική επιθετικότητα παρουσιάζεται ως αμυντική. Οι δημοκρατίες συζητούν· η Κίνα ενεργεί. Μέχρι να ληφθούν αποφάσεις, το Πεκίνο έχει ήδη μετατοπίσει το στρατηγικό σημείο αναφοράς.
Για να αντιμετωπίσουν την κινεζική εκστρατεία, οι περιφερειακοί δρώντες πρέπει να αντιμετωπίζουν τον εξαναγκασμό γκρίζας ζώνης ως πολιτικό πόλεμο και όχι ως μεμονωμένες ναυτικές διαφορές. Απαραίτητη είναι μια συντονισμένη αντίδραση για να αναχαιτιστούν οι σταδιακές κινεζικές προωθήσεις.
Πρώτον, απαιτείται ενιαία νομική στρατηγική. Η Ιαπωνία, οι Φιλιππίνες και η Ταϊβάν πρέπει να εναρμονίσουν τις ερμηνείες τους για το ναυτικό δίκαιο και να προχωρήσουν ενεργά σε διεθνείς νομικές προκλήσεις, αξιοποιώντας προηγούμενα όπως η διαιτητική απόφαση του 2016 υπέρ των Φιλιππίνων. Δεύτερον, πρέπει να ενισχυθεί ο συντονισμός των αφηγημάτων. Η διαφάνεια αποτελεί ισχυρό εργαλείο· η δημοσιοποίηση από τη Μανίλα οπτικού υλικού που τεκμηριώνει την κινεζική επιθετικότητα έχει επηρεάσει αποτελεσματικά την παγκόσμια κοινή γνώμη.
Παρόμοιες προσπάθειες πρέπει να ενισχυθούν μέσω κοινών περιφερειακών στρατηγικών επικοινωνίας. Τρίτον, η επιχειρησιακή ολοκλήρωση είναι κρίσιμη. Οι τριμερείς και τετραμερείς περιπολίες πρέπει να εξελιχθούν από συμβολικές επιδείξεις σε επιχειρήσεις διαρκούς παρουσίας. Η ανταλλαγή πληροφοριών και οι συντονισμένες αντιδράσεις σε παρενοχλήσεις πρέπει να αποτελούν ρουτίνα. Τέλος, πρέπει να καλλιεργηθεί ψυχολογική ανθεκτικότητα. Οι κυβερνήσεις οφείλουν να ξεκινήσουν εκστρατείες ενημέρωσης του κοινού για να αντιμετωπίσουν την κόπωση που προκαλεί η συνεχής χαμηλού επιπέδου πίεση και να κρατούν τους πολίτες τους ενεργούς, ενημερωμένους και προετοιμασμένους.
Τον Μάιο του 2025, ο ΛΑΚ της Κίνας πραγματοποίησε ασκήσεις αποβατικής προσγείωσης κοντά στην Ταϊβάν και επιχειρήσεις αεροπλανοφόρων στην Ανατολική Σινική Θάλασσα. Πάνω από 40 μη εξουσιοδοτημένα αλιευτικά σκάφη εισήλθαν στα ύδατα της Ταϊβάν παρά την περίοδο αλιευτικής απαγόρευσης, πιθανότατα καλύπτοντας δραστηριότητα της ακτοφυλακής. Το CSIS Futures Lab εντόπισε 128 πιθανούς δρώντες γκρίζας ζώνης κοντά στην Ταϊβάν, πολλοί εκ των οποίων χειραγωγούν την ταυτότητα και την ορατότητα των σκαφών τους.
Η κινεζική στρατηγική του «πολέμου πριν τον πόλεμο» στοχεύει στην αναδιαμόρφωση των θαλάσσιων συνόρων μέσω υπομονής, πίεσης και επιμονής. Η απουσία ανοικτής σύγκρουσης δεν σημαίνει ασφάλεια. Κάθε περιπολία, κάθε σύγκρουση, μετατοπίζει το σημείο αναφοράς προς όφελος του Πεκίνου.
Για να αντισταθούν σε αυτή την αθόρυβη κατάκτηση, οι περιφερειακές δυνάμεις πρέπει να απαντήσουν με συγχρονισμένη, διαρκή αντίσταση. Μόνο τότε μπορεί το θαλάσσιο μέλλον του Ινδο-Ειρηνικού να παραμείνει ελεύθερο από εξαναγκαστικό αναθεωρητισμό.
Πηγή
