ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΠΑΤ. Δ΄ ΟΙΚ. ΣΥΝ.
13 ΙΟΥΛΙΟΥ 2025
Ἀπόστολος: Τίτ. γ΄ 8-15
Εὐαγγέλιον: Ματθ. ε΄ 14-19
Ἦχος: δ΄.- Ἑωθινόν: Ε΄
ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ ΕΚ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ
«Ἡ χάρις μετὰ πάντων ὑμῶν» (Τίτ. γ΄ 15)
Ἡ ἀποχαιρετιστήριος κατακλείς!
Διὰ τῆς τοιαύτης φράσεως, φίλοι μου ἀναγνῶσται, ὁ Ἀπόστολος Παῦλος κατακλείει καὶ ὑπογράφει καὶ τὰς δεκατέσσαρας ἐπιστολάς του! Εἴτε ἁπλῶς, ὡς ἐν τῇ προκειμένῃ «πρὸς Τίτον» ποιμαντικὴν ἐπιστολήν του, εἴτε διὰ μικρῶν τινων προσθηκῶν, πάντοτε εὔχεται εἰς τοὺς παραλήπτας τῶν ἐπιστολῶν του, ἡ Θεία Χάρις νὰ τοὺς ἐπισκιάζῃ καὶ νὰ τοὺς καθοδηγῇ εἰς τὴν ὁδὸν τῆς Ἀληθείας καὶ τῆς σωτηρίας! Αἰσθάνεται καὶ ἀντιλαμβάνεται, ὅτι ὅσον καὶ ἂν ἐκοπίασεν, ὅσους κινδύνους καὶ ἂν διέτρεξεν, ὅσας θλίψεις καὶ ἂν ὑπέμεινε, προκειμένου νὰ ἱδρύσῃ καὶ ἑδραιώσῃ ἁπάσας ταύτας τὰς τοπικὰς Ἐκκλησίας, Ἐκεῖνος ὅστις θὰ κρατήσῃ καὶ θὰ συντηρήσῃ αὐτὰς εἰς τοὺς αἰῶνας, εἶναι ὁ Παντοδύναμος Κύριος! Ἡ Χάρις τοῦ Παναγίου Πνεύματος, ὡς ἠκούσαμεν πρὸ ὀλίγων ἡμερῶν, κατὰ τὴν ἑορτὴν τῆς Πεντηκοστῆς, εἶναι ἡ ἀόρατος ἐκείνη ὑπερδύναμις ἥτις «ὅλον συγκροτεῖ τὸν θεσμὸν τῆς Ἐκκλησίας»! Αὕτη χειροτονεῖ τοὺς λειτουργοὺς αὐτῆς, αὕτη φέρει καὶ εἰσάγει εἰς τὸ δυναμικόν της ἐκεῖνα τὰ νέα μέλη της ἅτινα ἠθέλησαν καὶ ἐπεπόθησαν τὴν σωτήριον πορείαν, τὴν ὁποίαν Αὕτη ὑποδεικνύει διὰ τῆς Ἐκκλησίας! Αὕτη τελεῖ τὰ Ἅγια καὶ σωστικὰ ἑπτὰ Μυστήρια, αὕτη ἡ Θεία Χάρις εὐλογεῖ καὶ ἐπαυξάνει τὸ σωτήριον ἔργον τῆς Ἐκκλησίας, καὶ αὕτη ἐπίσης, διανέμει τοὺς καρποὺς ταύτης τῆς Χάριτος, «ἑκάστῳ κατὰ τὴν ἰδίαν χρείαν»!
Οἱ διαχειρισταὶ τῆς Θείας Χάριτος!
Εἰς τὴν γνωστὴν παραβολὴν τοῦ «καλοῦ Σαμαρείτου», ὁ Κύριος καὶ Διδάσκαλος δεικνύει κατὰ τρόπον ἰδιαιτέρως ἐμφανῆ καὶ ἀποκαλυπτικόν, ἀκριβῶς τοῦτον τὸν «διαχειριστὴν τῆς χάριτος»! Ἀφ’ ἧς στιγμῆς, ὁ καλὸς ἐκεῖνος ἄνθρωπος, ὁ Σαμαρείτης, ἐπλησίασε τὸν τραυματίαν Ἰουδαῖον, καὶ ἀφοῦ τὸν περιεποιήθη προχείρως, ἐν συνεχείᾳ τὸν «ἐπεβίβασεν ἐπὶ τὸ ἴδιον κτῆνος» καὶ τὸν μετεκίνησεν εἰς τὸ πλησιέστερον πανδοχεῖον! Κατὰ τὴν ἱερὰν ἀφήγησιν, ἀφοῦ διενυκτέρευσε πλησίον τοῦ τραυματίου, «ἐπὶ τὴν αὔριον ἐξελθών, ἐκβαλὼν δύο δηνάρια ἔδωκε τῷ πανδοχεῖ καὶ εἶπεν αὐτῷ· ἐπιμελήθητι αὐτοῦ, καὶ ὅ,τι ἂν προσδαπανήσῃς, ἐγὼ ἐν τῷ ἐπανέρχεσθαί με ἀποδώσω σοι» (Λουκ. Ι΄ 35)! Ἀνέθεσε, δηλαδή, τὴν μέριμναν τοῦ τραυματίου εἰς τὸν ὑπεύθυνον τοῦ πανδοχείου! Τίς ἐστιν οὗτος, συμφώνως πρὸς τὴν ἑρμηνείαν τῆς ἐν λόγῳ παραβολῆς; Ἀσφαλῶς οὗτος εἶναι ὁ κληρικός, ὁ ἐπίσκοπος ἢ ὁ πρεσβύτερος, ὁ διαχειριστὴς τῆς Θείας Χάριτος, ἐκεῖνος ὅστις ἔλαβε «τὰ δύο δηνάρια», δηλαδή, τὰ δύο σωστικὰ μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας, τὴν Ἐξομολόγησιν καὶ τὴν Θείαν Εὐχαριστίαν, καὶ ὅστις φέρει καὶ τὴν εὐθύνην τῆς σωτηρίας ἡμῶν!
Ἀκούομεν, κατὰ τὴν τέλεσιν τοῦ φρικτοῦ Μυστηρίου τῆς Θείας Εὐχαριστίας, τὸν ἐπίσκοπον ἢ τὸν πρεσβύτερον, νὰ ἐκφωνῇ: «Ἡ Χάρις τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρός, καὶ ἡ κοινωνία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, εἴη μετὰ πάντων ὑμῶν»! Οὗτος ἀκριβῶς ὁ λόγος καταδεικνύει τοῦτο περὶ τοῦ ὁποίου ἤδη εἴπομεν! Οὗτος ὁ Ὀρθόδοξος κληρικὸς εἶναι ἐκεῖνος, ὅστις διαχειρίζεται καὶ διανέμει ταύτην τὴν Θείαν Χάριν! Οὗτος εἶναι ἐκεῖνος, διὰ τοῦ ὁποίου ἐνεργοῦσι τὰ Μυστήρια τῆς Ἁγίας ἡμῶν Ἐκκλησίας, ἀλλὰ καὶ οὗτος, – ὡς ἤδη προείπομεν, – θὰ ἀπολογηθῇ ἐνώπιον τοῦ Κριτοῦ κατὰ τὴν ἡμέραν τῆς κρίσεως, δι’ ἅπαντας ἐκείνους οἵτινες καὶ προσέτρεξαν εἰς τοῦτον διὰ τὴν σωτηρίαν των! Συγκεκριμένοι, λοιπόν, εἶναι οἱ διαχειρισταὶ τῆς Θείας Χάριτος! Ὑπ’ αὐτὴν τὴν ἰδιότητα, ἐνεργεῖ καὶ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, ὅταν εὔχεται διὰ τῶν ὡς ἄνω λόγων πρὸς τὸ λογικόν του ποίμνιον!
Τί σημαίνει ὅμως «Χάρις τοῦ Παναγίου Πνεύματος»;
Ὡς δηλοῖ ἡ λέξις «χάρις», πρόκειται ἐν προκειμένῳ περὶ τῶν ὑψίστων δωρεῶν τοῦ Θεοῦ! Ὡς ἔχομεν ἤδη εἴπει κατ’ ἐπανάληψιν ἀπὸ ταύτης τῆς στήλης, τὰ δῶρα καὶ αἱ χάριτες τοῦ Θεοῦ εἰς τὸν ἄνθρωπον εἶναι ἄπειροι, ἀλλὰ καὶ μεγάλαι καὶ μικραί! Μικραὶ εἶναι, – ὡς ἀντιλαμβάνεταί τις, – ἐκεῖναι αἱ δωρεαί, αἵτινες ἀφορῶσιν εἰς τὴν διαβίωσιν καὶ πορείαν τοῦ ἀνθρώπου εἰς τοῦτον τὸν μάταιον καὶ φθαρτὸν κόσμον! Μικραὶ εἶναι, ἡ ὑγεία, – ἔστω καὶ ἐὰν ἡμεῖς ὑψώσαμεν ταύτην ὡς τὸ κορυφαῖον ἀγαθόν, – μικρὸν ἡ ἐλευθερία, μικρὸν αὐτὴ αὕτη ἡ βιολογικὴ ζωή μας, μικρὸν τὰ ὑλικὰ ἀγαθὰ καὶ τὰ πλούτη, μικρὸν ἡ οἰκογένεια καὶ οἱ πλησίον ἡμῶν ἄνθρωποι!
Αἱ μεγάλαι ὅμως δωρεαὶ καὶ εὐεργεσίαι τοῦ Θεοῦ εἰς ἡμᾶς τοὺς ἀνθρώπους, – τὸ «μέγα ἔλεος», ὡς ἀκούομεν συχνάκις εἰς τοὺς ὕμνους καὶ τὰς εὐχὰς τῶν ἱερῶν ἀκολουθιῶν, – εἶναι ἐκεῖναι αἵτινες ἀφορῶσιν εἰς τὴν ἀθάνατον ψυχήν μας! Ἂν χαιρώμεθα ὡς ἄνθρωποι, τὴν ὑγείαν καὶ τὰ ἄλλα μικρὰ καὶ ἀσήμαντα, πόσον μᾶλλον θὰ πρέπῃ νὰ δοξάζωμεν καὶ εὐχαριστῶμεν τὸν Πανάγαθον Κύριον, διὰ ταῦτα τὰ ὕψιστα καὶ τὰ αἰώνια καὶ τὰ ἀνυπέρβλητα! Ἀνελογίσθημεν ποτέ, ἆραγε, τί σημαίνει καὶ πόσον βαρύνει πνευματικῶς, ἡ συγχώρησις τῶν ἁμαρτημάτων μας καὶ γενικώτερον, αὐτὸ τοῦτο τὸ ὑπερφυὲς Μυστήριον τῆς Μετανοίας καὶ Ἐξομολογήσεως; Εἰσερχόμεθα, – ὡς λέγει ὁ Θεόπνους Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, – εἰς τὸ ἱερώτατον τοῦτο Μυστήριον «μεμελανωμένοι» ἐκ τῆς ἁμαρτίας, καὶ ἐξερχόμεθα ὡς πάλλευκοι περιστεραί! Ἐμβαίνομεν βεβαρυμένοι ἐκ τῶν ἀπείρων ἁμαρτιῶν μας καὶ ἀναδυόμεθα – ὡς ἀπὸ ἱερᾶς κολυμβήθρας, – ἅγιοι καὶ ἀναμάρτητοι, ἔστω δι’ ὀλίγας στιγμάς! Ἀνάξιοι καὶ ἐβδελυγμένοι προσεγγίζομεν, καὶ ὡς, ἐπιστρέφοντες ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας, ἄσωτοι υἱοί, γινόμεθα δεκτοί, καὶ εἰσερχόμεθα καὶ πάλιν εἰς τὸν πατρικὸν οἶκον δεδοξασμένοι καὶ κεκαθαρμένοι!
Θέλομεν, νὰ μεταλαμβάνωμεν τῶν Ἀχράντων καὶ Θειοτάτων Μυστηρίων! Ἂς μελετήσωμεν μετὰ προσοχῆς ἐκεῖνα τὰ ὑπέροχα λόγια τῆς ἱερᾶς Μεταλήψεως καὶ τότε θὰ καταλάβωμεν ἴσως, τὸ ὕψος καὶ τὸ πλάτος καὶ τὸ βάθος, τοῦ τεραστίου τούτου Δώρου τῆς Θείας Χάριτος! Μόνον ἐκεῖνοι οἵτινες κατενόησαν ταῦτα ἅτινα προείπομεν καὶ ἐν ταὐτῷ ἐμέτρησαν καὶ τὸ ἀνύπαρκτον πνευματικόν τους μέγεθος, δύνανται νὰ ἐννοήσωσι τί σημαίνουσι δι’ ἡμᾶς τοὺς ἁμαρτωλοὺς ἀνθρώπους, τὸ Πανάγιον τοῦτο Σῶμα καὶ τὸ Πανακήρατον τοῦτο Αἷμα τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Χριστοῦ! Καλὴ καὶ Ἁγία, ἀσφαλῶς ἡ πρόθεσις, ἀλλὰ ἔτι ἀνώτερον καὶ κάλλιστον, ἡ κατανόησις τοῦ ὕψους εἰς τὸ ὁποῖον ἀναβιβάζεται θεούμενος, ὁ κοινωνῶν καὶ μετέχων τοῦ ἀκαταλήπτου τούτου Θείου Μυστηρίου!
Ἡ Χάρις μᾶς ἁγιάζει!
Καὶ ὅταν λέγωμεν «μᾶς ἁγιάζει», ἐννοοῦμεν ὅτι ἐφ’ ὅσον τὸ θέλομεν καὶ τὸ ἐπιποθοῦμεν, διὰ ταύτης τῆς Θείας Χάριτος, γινόμεθα μέτοχοι τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν τῆς ἀπολαύσεως! Τοῦτο δὲν εἶναι ἡ Ἁγιότης; Ἡ μετοχὴ τῆς Χάριτος! Οὗτοι δὲν εἶναι οἱ Ἅγιοι; Ἐκεῖνοι οἵτινες ἔζησαν διὰ ταύτης! Συνεπῶς, ἂς γινώμεθα διαρκῶς κοινωνοὶ ταύτης τῆς Χάριτος, ἵνα μετάσχωμεν ἐσαεί, εἰς τὴν ἔνδοξον καὶ Αἰωνίαν Βασιλείαν τοῦ Κυρίου μας!
Ἀρχιμ. Τιμόθεος Γ. Παπασταύρου
Ἱεροκήρυξ Ἱερᾶς Μητροπόλεως Πατρῶν
