Ο δισεκατομμυριούχος της Tesla θέλει να ιδρύσει το «Κόμμα της Αμερικής», αλλά η πιθανότητα επιτυχίας των νέων πολιτικών κομμάτων στην Αμερική είναι ιδιαίτερα χαμηλή
Η άμεση απειλή του Νοτιοαφρικανού δισεκατομμυριούχου Έλον Μασκ αυτή την εβδομάδα να ιδρύσει δικό του πολιτικό κόμμα, ενάντια στον κατεστημένο δικομματισμό των Δημοκρατικών-Ρεπουμπλικάνων, δεν ήταν η πρώτη φορά που «φλέρταρε» με την ιδέα.
Ο δισεκατομμυριούχος της Tesla έχει εκφράσει ουκ ολίγες φορές στο παρελθόν την απογοήτευσή του με το υπάρχον δικομματικό σύστημα.
«Ιδανικό» ένα πιο μετριοπαθές κόμμα
Το 2022, λίγο πριν εμπλακεί εντατικά με το Ρεπουμπλικανικό κόμμα, ο Μασκ σκέφτηκε να ξεκινήσει μόνος του πολιτικά σε μια σειρά αναρτήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, λέγοντας ότι δεν αισθάνεται άνετα ούτε στο Δημοκρατικό ούτε στο Ρεπουμπλικανικό κόμμα.
«Ένα κόμμα πιο μετριοπαθές σε όλα τα θέματα από τους Ρεπουμπλικάνους ή τους Δημοκρατικούς θα ήταν ιδανικό», έγραψε ο Μασκ στο X, γνωστό τότε ως Twitter, τον Μάιο του 2022.
Ήταν ένα σύντομο φλερτάρισμα με την ιδέα. Μετά από μια έντονη ενασχόληση των μέσων ενημέρωσης, ο Μασκ δεν πραγματοποίησε ποτέ την ιδέα για ένα τρίτο κόμμα και αντ’ αυτού άρχισε να ρίχνει χρήματα σε πολιτικές ομάδες της αμερικανικής δεξιάς.
Το «μεγάλο, όμορφο νομοσχέδιο» στο επίκεντρο της διαμάχης
Αλλά τώρα, ο Έλον Μασκ επαναφέρει την ιδέα ενός τρίτου κόμματος στις ΗΠΑ, με τον ίδιο και τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ να διαπληκτίζονται και πάλι για το ρεπουμπλικανικό πολυνομοσχέδιο (Big Beautiful Bill) που θα μπορούσε να αυξήσει το εθνικό χρέος κατά 3,3 τρισεκατομμύρια δολάρια.
«Αν περάσει αυτό το παράλογο νομοσχέδιο για τις δαπάνες, την επόμενη μέρα θα δημιουργηθεί το Κόμμα της Αμερικής», έγραψε ο Μασκ τη Δευτέρα στο X σε μια ανάρτηση που είχε περισσότερες από 42 εκατομμύρια προβολές μέσα σε μια μέρα.
Το νομοσχέδιο πέρασε από τη Γερουσία την Τρίτη και θα συζητηθεί στη Βουλή των Αντιπροσώπων, όπου οι ηγέτες των Ρεπουμπλικανών ελπίζουν να το περάσουν μέχρι τις 4 Ιουλίου.
Ο Μασκ έχει αναρτήσει τουλάχιστον οκτώ φορές αυτή την εβδομάδα προωθώντας την ιδέα ενός νέου πολιτικού κόμματος. Είπε ότι το κόμμα του θα επικεντρωθεί στη μείωση του εθνικού χρέους – κάτι που, όπως είπε, ούτε οι Δημοκρατικοί ούτε οι Ρεπουμπλικάνοι είναι ικανοί να κάνουν. Είπε ότι τα δύο μεγάλα κόμματα ενεργούν συντονισμένα για να αποσπούν λεφτά του δημοσίου για ιδιοτελείς πολιτικούς σκοπούς.
Ο Μασκ δεν ανέλυσε τα σχέδιά του πέρα από το όνομα «America Party» και την εστίαση στο χρέος.
Αυξημένη η επιθυμία για έναν ανεξάρτητο πολιτικό φορέα
Η επιθυμία για την δημιουργία ενός ανεξάρτητου από τα δύο κυρίαρχα κόμματα πολιτικού οργανισμού, είναι διάχυτη, αλλά όχι κυρίαρχη, εδώ και δεκαετίες.
Ο αριθμός των εγγεγραμμένων ανεξάρτητων και των μελών τρίτων κομμάτων αυξάνεται επίσης, καθώς οι ψηφοφόροι απομακρύνονται από το δικομματικό σύστημα με αυξανόμενους ρυθμούς, σύμφωνα με ανάλυση του NBC News των στοιχείων εγγραφών των ψηφοφόρων.
Οι εγγεγραμμένοι ανεξάρτητοι έχουν αυξηθεί κατά 9% από το 2000, από 23% σε 32%, ενώ οι Δημοκρατικοί έχουν δει σημαντικές μειώσεις, από 44% σε 37%, ενώ οι Ρεπουμπλικανοί διατηρούν το μικρότερο ποσοστό εγγεγραμμένων ψηφοφόρων, με 31%.
Τα δύο κόμματα συχνά αλλάζουν τους νόμους για να εμποδίσουν τα τρίτα κόμματα
Το Δημοκρατικό και το Ρεπουμπλικανικό κόμμα έχουν σχεδόν απόλυτο έλεγχο του αμερικανικού πολιτικού συστήματος εδώ και δεκαετίες, και ενώ ανεξάρτητοι έχουν εκλεγεί στο Κογκρέσο, μεταξύ των οποίων και δύο γερουσιαστές που υπηρετούν σήμερα (Μπέρνι Σάντερς του Βερμόντ και Άνγκους Κινγκ του Μέιν), συνήθως συμμετέχουν στα μεγάλα κόμματα και δεν λειτουργούν ως πραγματικοί υποψήφιοι τρίτων. Τα μεγάλα κόμματα αλλάζουν τακτικά τους νόμους των πολιτειών ή λαμβάνουν άλλα μέτρα για να εμποδίσουν τα τρίτα κόμματα να μπουν στο ψηφοδέλτιο.
Ο Richard Winger, ο οποίος συμβάλλει στη διαχείριση του Ballot Access News και είναι επί μακρόν υπέρμαχος της ευκολότερης πρόσβασης τρίτων κομμάτων στα ψηφοδέλτια, δήλωσε ότι δεν ήταν σίγουρος για το πώς να αντιδράσει στην ανακοίνωση του Μασκ.
«Είναι τόσο φευγάτος», είπε. «Έχει πετύχει πολλά στη ζωή του, αλλά αν τον δει κανείς στην πολιτική, φαίνεται τόσο μη σοβαρός».
Υποστηρίκτρια του υποψήφιου για την προεδρία Gary Johnson, με το Ελευθεριακό Κόμμα (Libertarian Party), στις εκλογές του 2016 (AP Photo/Morgan Lee).
AP
Οι νόμοι για τη σύσταση πολιτικών κομμάτων διαφέρουν ανάλογα με την πολιτεία, αλλά γενικά απαιτούν από τους διοργανωτές να συγκεντρώσουν χιλιάδες υπογραφές και να πληρούν πολλές απαιτήσεις. Στο Τέξας, όπου ζει ο Μασκ, ένα κόμμα θα πρέπει να εντοπίσει περίπου 81.000 υποστηρικτές – κάτι που σύμφωνα με τους ειδικούς είναι εφικτό με αρκετό χρόνο και χρήμα.
«Μπορείτε να προσλάβετε εταιρείες που πληρώνουν για την υποβολή υπογραφών και μπορείτε να βάλετε ανθρώπους στο ψηφοδέλτιο», δήλωσε ο Γουίνγκερ. «Ειδικά επειδή απέχει τόσο πολύ από τις επόμενες εκλογές, έχει άφθονο χρόνο».
Αλλά οι απαιτήσεις έχουν γίνει τελευταία δυσκολότερες, πρόσθεσε, με αρκετές πολιτείες να αυξάνουν τις απαιτήσεις για τρίτα κόμματα ή ανεξάρτητους υποψηφίους για να μπουν στο ψηφοδέλτιο.
«Όταν η χώρα αισθάνεται καλά και ήρεμη, οι νόμοι για την πρόσβαση στα ψηφοδέλτια τείνουν να γίνονται καλύτεροι. Όταν υπάρχει μεγάλη ανησυχία, οι νόμοι χειροτερεύουν. Αυτή η δεκαετία ήταν απλά φρικτή», δήλωσε ο Winger.
Δύσκολη η ανεξάρτητη πολιτική πορεία για τον Μασκ
Ο Τραμπ απάντησε στην ανακοίνωση του Μασκ για δημιουργία νέου κόμματος με την απειλή να περικόψει την κρατική υποστήριξη προς τις επιχειρήσεις του Μασκ, λέγοντας ότι η κυβέρνησή του μπορεί να «φάει τον Έλον».
Και η χαμηλή δημοτικότητα του Μασκ, σε αυτούς που δεν ταυτίζονται με κανένα από τα δύο μεγάλα κόμματα, θα τον καθιστούσε απίθανο πρόσωπο για την ίδρυση ενός τρίτου πολιτικού κόμματος. Μεταξύ των πολιτικά ανεξάρτητων, το 59% τον έβλεπε αρνητικά και το 29% τον έβλεπε θετικά σε δημοσκόπηση του Πανεπιστημίου Quinnipiac σε εγγεγραμμένους ψηφοφόρους τον περασμένο μήνα.
Η θέση του στο κοινό έχει, αν μη τι άλλο, χειροτερέψει από τότε που έφυγε από τη θέση του στην κυβέρνηση Τραμπ πριν από έναν μήνα, σύμφωνα με μια εφαρμογή παρακολούθησης της δημοτικότητάς του που διαχειρίζεται ο στατιστικολόγος Nate Silver.
Αλλά ο Μασκ έχει πρόσβαση σε τεράστιους πόρους ως ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο, κυρίως λόγω των συμμετοχών του στην Tesla και τη SpaceX, και ελέγχει το σημαντικό μέσο ενημέρωσης Χ, πρώην Twitter. Αυτά τα περιουσιακά στοιχεία θα μπορούσαν να φανούν χρήσιμα για την ίδρυση ενός πολιτικού κόμματος.
Πόσο επιτυχημένα είναι τα ανεξάρτητα κόμματα στις ΗΠΑ
Το αμερικανικό σύστημα αποτελεί εξαίρεση σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι δημοκρατίες στον Καναδά, την Ευρώπη και αλλού έχουν συνήθως πολυκομματικά συστήματα, συχνά με κόμματα που σχηματίζουν συνασπισμούς μεταξύ τους για να κερδίσουν τον έλεγχο των νομοθετικών σωμάτων. Λίγες όμως είναι οι περιπτώσεις επιτυχίας τρίτων κομμάτων στις ΗΠΑ.
Στις προεδρικές εκλογές του 1992, ο Ρος Περό, Τεξανός δισεκατομμυριούχος, βασιζόμενος κυρίως στην πλατφόρμα της μείωσης του δημόσιου χρέους (βρείτε τις ομοιότητες), έθεσε ανεξάρτητη υποψηφιότητα για την προεδρία των ΗΠΑ, αλλά δεν κατάφερε να λάβει ούτε μία ψήφο εκλεκτόρων, απέσπασε όμως ένα αξιόλογο 19% της λαϊκής ψήφου. Και παρόλο που δεν κέρδισε και δεν δημιούργησε ένα διαρκές ανταγωνιστικό τρίτο κόμμα, έσπρωξε τη μείωση του ελλείμματος στην κορυφή της εθνικής ατζέντας και ο ομοσπονδιακός προϋπολογισμός ισοσκελίστηκε για λίγο στο τέλος του αιώνα.
O Ρος Περό σε μια 30λεπτη τηλεοπτική διαφήμιση κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας το 1992. Ο δισεκατομμυριούχος έθεσε τον ισοσκελισμό του προϋπολογισμό στο κέντρο της ατζέντας του. (AP Photo, File)
AP
Ο ίδιος ο Ντόναλντ Τραμπ φλέρταρε κάποτε με το ενδεχόμενο να είναι υποψήφιος για το χρίσμα του τρίτου κόμματος. Το 2000, διερεύνησε το ενδεχόμενο να διεκδικήσει το προεδρικό χρίσμα του Μεταρρυθμιστικού Κόμματος, υποστηρίζοντας ότι οι δημοσκοπήσεις του ήταν «απίστευτες». Όμως εγκατέλειψε την κούρσα μετά από τέσσερις μήνες, λέγοντας ότι το Μεταρρυθμιστικό Κόμμα ελεγχόταν από «περιθωριακούς» εξτρεμιστές και ήταν πιθανό να αποκλειστεί από τις εθνικές συζητήσεις.
Ο Ντόναλντ Τραμπ σε προεκλογική εκδήλωση για τις εκλογές του 2000.
Chris Pizzello/AP
Ο Μασκ δεν ψήφισε για πρώτη φορά σε εκλογές μέχρι το 2016, όταν ήταν 45 ετών.
Ο Bernard Tamas, καθηγητής πολιτικής επιστήμης στο Δημόσιο Πανεπιστήμιο Valdosta στη Τζόρτζια, δήλωσε ότι ένα πιθανό σενάριο είναι ο Μασκ να ξεκινήσει ένα τρίτο κόμμα το οποίο στη συνέχεια θα δει την ατζέντα του να υιοθετείται από ένα μεγάλο κόμμα που ανταγωνίζεται για τους ίδιους ψηφοφόρους. Ο Tamas δήλωσε ότι τα τρίτα κόμματα που έχουν καταφέρει να επιτύχουν τους στόχους τους συνήθως εξαφανίζονται μέσα σε 10 χρόνια.
«Αυτό που κάνεις ως τρίτο κόμμα είναι ότι υποτίθεται ότι προκαλείς πόνο», είπε. «Υποτίθεται ότι τους πληγώνεις και τους πονάς προκαλώντας τους να χάσουν έδρες ή να χάσουν εκλογές, και στη συνέχεια, μόλις χάσουν, η ελπίδα είναι να συνυπολογίσουν ό,τι πουλάει το τρίτο κόμμα. Αλλάζουν τον εαυτό τους προκειμένου να παραμείνουν ζωντανοί».
*Με πληροφορίες από NBC News
Πηγή
