[ad_1]
Η Τουρκία σε αναζήτηση δικαιοσύνης στη Γάζα
Του Rıza Türmen
Για να είναι αξιόπιστα τα λόγια της Τουρκίας για τη Γάζα, πρέπει να υποστηριχθούν με συγκεκριμένη δράση. Καταρχάς, αυτό που πρέπει να γίνει είναι να παρέμβει η Τουρκία στην υπόθεση ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου για τη Γάζα. Η Τουρκία συμμετείχε στη συνεδρίαση του Διεθνούς Δικαστηρίου Δικαιοσύνης (ICJ) στις 26 Φεβρουαρίου 2024 με αντιπροσωπεία υπό την προεδρία του Τούρκου Υφυπουργού Εξωτερικών Ahmet Yıldız και εξέφρασε τη γνώμη του. Καταρχάς, πρέπει να σημειωθεί ότι η άποψη που εξέφρασε η Τουρκία δεν είχε σχέση με τα γεγονότα της Γάζας και την υπόθεση Ισραήλ/Νότια Αφρική ενώπιον του ICJ. Η Τουρκία εξέφρασε τη γνώμη της σχετικά με το αίτημα για συμβουλευτική γνώμη, με βάση την απόφαση που ενέκρινε η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. στις 30 Δεκεμβρίου 2022, με τίτλο «Οι πρακτικές του Ισραήλ που επηρεάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα του παλαιστινιακού λαού στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη, συμπεριλαμβανομένης της Ανατολικής Ιερουσαλήμ». Στην απόφαση αυτή η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ζήτησε συμβουλευτική γνώμη από το ICJ και έθεσε στο ICJ δύο ερωτήσεις.
Η πρώτη είναι η παραβίαση του δικαιώματος αυτοδιάθεσης του παλαιστινιακού λαού από το Ισραήλ και η λήψη μέτρων με στόχο την αλλαγή του καθεστώτος της Ιερουσαλήμ. Η δεύτερη αφορούσε το πώς αυτές οι πρακτικές επηρέασαν το νομικό καθεστώς της κατοχής. Η άποψη που εξέφρασε η Τουρκία βασίζεται στη συγκεκριμένη απόφαση του ΟΗΕ. Αφορούσε ερωτήματα σχετικά με το αίτημα της Γενικής Συνέλευσης για συμβουλευτική γνώμη από το ICJ. Υπάρχουν περισσότερα από 50 κράτη που εκφράζουν άποψη όπως η Τουρκία για αυτό το θέμα.
Στην ομιλία της τουρκικής αντιπροσωπείας, αναφέρονται η παραβίαση των δικαιωμάτων του παλαιστινιακού λαού, η παράνομη συμπεριφορά του Ισραήλ και η αλλαγή του καθεστώτος της Ιερουσαλήμ και των ιερών τόπων στην Ιερουσαλήμ. Από την ομιλία γίνεται αντιληπτό ότι η Τουρκία είχε προηγουμένως γνωμοδοτήσει γραπτώς για το θέμα.
Είναι σωστή και κατανοητή η στάση της Τουρκίας, του μεγαλύτερου κράτους της περιοχής, να εκφράσει τη γνώμη της στο ICJ σχετικά με τη συμβουλευτική γνώμη που θα δοθεί στη Γενική Συνέλευση για την ισραηλινοπαλαιστινιακή σύγκρουση. Αυτό που δεν γίνεται κατανοητό είναι γιατί η Τουρκία δεν παρενέβη στην υπόθεση γενοκτονίας που έχει καταθέσει η Νότια Αφρική κατά του Ισραήλ και η οποία εκδικάζεται ακόμη από το ΔΔ.
Μεγάλη αντίδραση στην τουρκική κοινή γνώμη προκάλεσε η σφαγή που διέπραξε το Ισραήλ στη Γάζα. Υπήρχαν πορείες και συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας κατά του Ισραήλ. Κυβερνητικά στελέχη, ιδιαίτερα ο Πρόεδρος, έκαναν ομιλίες καταδίκης του Ισραήλ. Η σφαγή της Γάζας έγινε ένα από τα κορυφαία ζητήματα της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε: «Η Τουρκία είναι επίσης έτοιμη να αναλάβει καθήκοντα στη Γάζα». Όπως γίνεται κατανοητό από αυτό, η Τουρκία θέλει να παίξει ενεργό ρόλο στο πρόβλημα της Γάζας. Αγωνίζεται να συμμετέχει στις ειρηνευτικές συνομιλίες και να είναι ένας από τους εγγυητές της ειρήνης. Τότε, δεν θα έπρεπε να είχε παρέμβει η Τουρκία στην υπόθεση που εκδικάζεται στο ICJ; Αλλά η Türkiye δεν το έκανε αυτό. Ωστόσο, εάν είχε παρέμβει στην υπόθεση, θα είχε το δικαίωμα να εκφράσει την άποψή της γραπτώς και προφορικά, με παρουσία στις ακροάσεις. Θα είχε την ευκαιρία να επηρεάσει το ICJ εκφράζοντας τη γνώμη της για τη γενοκτονία. Αλλά η Τουρκία απέφυγε να χρησιμοποιήσει αυτή την ευκαιρία.
Σύμφωνα με το Καταστατικό του ICJ, η παρέμβαση τρίτου κράτους σε υπόθεση που εκκρεμεί ενώπιον του ICJ μπορεί να συμβεί με δύο διαφορετικούς τρόπους. Σύμφωνα με το άρθρο 62 του Καταστατικού, μια χώρα που έχει έννομο συμφέρον που θα θιγεί από την απόφαση του ICJ μπορεί να ζητήσει να παρέμβει στην υπόθεση. Το ICJ μπορεί να αποδεχθεί ή να απορρίψει αυτό το αίτημα.
Δεδομένου ότι το ICJ διατηρεί το όριο σε υψηλά επίπεδα κατά την ερμηνεία του κριτηρίου του «επηρεαζόμενου έννομου συμφέροντος», είναι δύσκολο να παρέμβει στην υπόθεση με αυτόν τον τρόπο. Σε πολλές περιπτώσεις, το ICJ φαίνεται να έχει απορρίψει αιτήματα για παρέμβαση στην υπόθεση.
Ένας άλλος τρόπος παρέμβασης στην υπόθεση ρυθμίζεται στο άρθρο 63/2 του Καταστατικού του ICJ. Αντίστοιχα, εάν η υπόθεση που εκκρεμεί στο ICJ σχετίζεται με την ερμηνεία μιας διεθνούς συμφωνίας, ο Γραμματέας του ICJ το υποβάλλει στην ενημέρωση όλων των κρατών μερών της συμφωνίας. Με την κοινοποίηση αυτή, όλα τα κράτη μέλη της Σύμβασης έχουν το δικαίωμα να παρέμβουν στην υπόθεση. Στην περίπτωση αυτή, η παρέμβαση των κρατών δεν εξαρτάται από την αποδοχή του ΔΔ. Αρκεί μια μονομερής δήλωση προθέσεων από τα συμβαλλόμενα κράτη.
Η ιδέα πάνω στην οποία βασίζεται το άρθρο 63/2 είναι ξεκάθαρη. Μια απόφαση του ICJ σχετικά με τη Σύμβαση θα επηρεάσει όχι μόνο τα δύο κράτη που είναι συμβαλλόμενα μέρη στην υπόθεση, αλλά και όλα τα κράτη μέλη της Σύμβασης δημιουργώντας προηγούμενο. Επομένως, δίνεται η δυνατότητα σε όλα τα συμβαλλόμενα κράτη να παρέμβουν στην υπόθεση, ανεξάρτητα αν έχουν έννομο συμφέρον ή όχι. Στόχος αυτής της επιλογής είναι η προστασία όχι μόνο των συμβαλλόμενων κρατών αλλά και της σύμβασης.
Οι γραπτές και προφορικές απόψεις του παρεμβαίνοντος κράτους πρέπει να περιορίζονται στη Σύμβαση στην οποία είναι συμβαλλόμενο μέρος. Γνώμες εκτός της Σύμβασης δεν λαμβάνονται υπόψη από το ICJ. Υπάρχει επίσης η δυνατότητα παρέμβασης στο στάδιο του παραδεκτού, όπου συζητούνται οι προκαταρκτικές ενστάσεις πριν προχωρήσουμε στο κύριο στάδιο. Ένα από τα συμβαλλόμενα κράτη μπορεί να αντιταχθεί στο αίτημα παρέμβασης. Τότε το ICJ πρέπει να αποφασίσει γι’ αυτήν την ένσταση. Για παράδειγμα, 33 κράτη ήθελαν να παρέμβουν για λογαριασμό της Ουκρανίας στην υπόθεση Ουκρανίας-Ρωσικής Ομοσπονδίας που κατατέθηκε στο ICJ, αλλά η Ρωσία αντιτάχθηκε σε αυτό. Το ICJ εξέτασε και απέρριψε την ένσταση της Ρωσίας.
Το να εμπλέκεσαι στην υπόθεση δεν σημαίνει να είσαι διάδικος σ’ αυτήν. Ωστόσο, το κράτος που παρεμβαίνει σύμφωνα με το άρθρο 63/2 δεσμεύεται από την ερμηνεία της σύμβασης από το ICJ.
Σε υποθέσεις που κατατέθηκαν στο ICJ που ισχυρίζονται ότι έχει παραβιαστεί η Σύμβαση για τη Γενοκτονία, ήταν μια συνηθισμένη κατάσταση πρόσφατα για τα κράτη μέρη της Σύμβασης να παρέμβουν στην υπόθεση σύμφωνα με το άρθρο 63/2 του Καταστατικού. Ενώ η υπόθεση Γκάμπια/Μινμάρ συζητούνταν στο ICJ, η Γερμανία, η Δανία, η Γαλλία, οι Κάτω Χώρες, η Αγγλία και ο Καναδάς, που είναι μέρη της Σύμβασης, παρενέβησαν στην υπόθεση από πλευράς της Γκάμπια τον Νοέμβριο του 2023. Ομοίως, στην υπόθεση Ουκρανίας/Ρωσίας, παρενέβησαν στην υπόθεση 33 κράτη μέλη της Σύμβασης για τη Γενοκτονία.
Η Νότια Αφρική κατέθεσε μήνυση κατά του Ισραήλ, υποστηρίζοντας ότι παραβίασε τη Σύμβαση για τη Γενοκτονία. Η Γερμανία ανακοίνωσε ότι θα παρέμβει στην υπόθεση για λογαριασμό του Ισραήλ. Η Τουρκία είναι επίσης ένα από τα κράτη μέλη της Σύμβασης για τη Γενοκτονία. Συνεπώς, έχει το δικαίωμα να γίνει διάδικος σύμφωνα με το άρθρο 63/2 του Καταστατικού. Τουλάχιστον, θα πρέπει να χρησιμοποιήσει το δικαίωμά της να παρέμβει για να είναι συνεπής με τη σημασία που αποδίδει στο ζήτημα της Γάζας και να προσδίδει αξιοπιστία στις δηλώσεις της για αυτό το θέμα. Ωστόσο, δεν υπάρχει κανένα σημάδι ότι η Τουρκία θα παρέμβει στην υπόθεση. Αυτή η κατάσταση δημιουργεί μια αντίφαση ανάμεσα σε αυτά που λέει η Τουρκία και σε αυτά που κάνει για τη Γάζα.
Ο πιο πιθανός λόγος αυτής της αντίφασης είναι η παραδοσιακή ανησυχία της Τουρκίας για την επίλυση του ζητήματος της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου με απόφαση του ΔΔ. Η Τουρκία πιστεύει ότι μια απόφαση του ICJ γι’ αυτό το θέμα θα ήταν αντίθετη με τα συμφέροντά της. Φοβάται ότι η εμπλοκή της στην υπόθεση Νοτίου Αφρικής/Ισραήλ θα ερμηνευθεί ως αναγνώριση της δικαιοδοσίας του ICJ.
Εάν αυτός είναι ο λόγος της απροθυμίας να εμπλακεί, θα πρέπει να σημειωθεί ότι δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας. Πρώτα απ’ όλα, στην προκειμένη περίπτωση, πρόκειται για την άσκηση δικαιώματος που απορρέει από τη συμμετοχή στη Σύμβαση για τη Γενοκτονία. Με το να γίνει συμβαλλόμενο μέρος αυτής της Σύμβασης, η Τουρκία έχει ήδη αναγνωρίσει την εξουσία του ICJ. Αλλά αυτό περιορίζεται μόνο σε διαφορές που προκύπτουν από τη Σύμβαση για τη Γενοκτονία. Είναι αδύνατον η άσκηση του δικαιώματος που απορρέει από την παρούσα Σύμβαση να οδηγήσει σε ερμηνεία που αναγνωρίζει την δικαιοδοσία του ΔΔ σχετικά με το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου.
Επιπλέον, είναι πολύ αμφιλεγόμενο ποιος θα ωφεληθεί εάν το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου τεθεί στο ICJ με τη συμφωνία Τουρκίας και Ελλάδας και το ICJ κάνει οριοθέτηση με βάση το κριτήριο της «ισότητας». Πιθανότατα, θα είναι μια λύση που δεν θα ωφελήσει αποκλειστικά μια πλευρά.
Για να είναι αξιόπιστα τα λόγια της Τουρκίας για τη Γάζα, πρέπει να υποστηριχθούν με συγκεκριμένη δράση.
Καταρχάς, αυτό που πρέπει να γίνει είναι να παρέμβει η Τουρκία στην υπόθεση ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου για τη Γάζα. Εδώ, είναι θέμα άσκησης ενός δικαιώματος που έχει η Τουρκία. Εάν η Τουρκία δεν χρησιμοποιήσει αυτό το δικαίωμα, οι δικαιολογίες που θα ειπωθούν θα παραμείνουν μη πειστικές. Επιπλέον, τα πλήθη που διαμαρτύρονται με ενθουσιασμό για τη σφαγή της Γάζας και το κοινό θα πρέπει να ασκήσουν πίεση στην κυβέρνηση χωρίς να διολισθήσουν στον αντισημιτισμό. Η Τουρκία έχει μια σημαντική ευκαιρία να δείξει πόσο σοβαρή και αποφασισμένη είναι για τη Γάζα. Είναι αναπόφευκτο ότι η μη αξιοποίηση αυτής της ευκαιρίας θα εγείρει ερωτήματα στο εθνικό και διεθνές κοινό σχετικά με τη σοβαρότητα των λέξεων που ειπώθηκαν.
Πηγή: Τ24
[ad_2]