Στη δέσμη συμπερασμάτων, που εγκρίθηκε ομόφωνα από τους υπουργούς Γεωργίας της ΕΕ, στις 20 Νοεμβρίου αναγνωρίζεται ότι οι αγροτικές περιοχές είναι βασικοί συνεισφέροντες στην οικονομική ισχύ της ΕΕ, στην πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση και στη δράση για το κλίμα. Επιπλέον, στα συμπεράσματα τονίζεται ο ρόλος των αγροτικών περιοχών στη διασφάλιση της βιωσιμότητας και της επισιτιστικής ασφάλειας καθώς και στη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς των τοπικών κοινοτήτων.
Στα συμπεράσματα τονίζεται ιδιαίτερα η σημασία της γεωργίας, μεταξύ άλλων όσον αφορά τη διασφάλιση της ανοικτής στρατηγικής αυτονομίας των συστημάτων τροφίμων της ΕΕ και τη μείωση των εξωτερικών εξαρτήσεων. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό λαμβανομένης υπόψη της σημερινής γεωπολιτικής συγκυρίας.
Οι πολύπλευρες προκλήσεις απαιτούν μια ολιστική προσέγγιση
Στα συμπεράσματα τονίζονται η πολυπλοκότητα και η ποικιλομορφία των αγροτικών περιοχών, ενώ επισημαίνονται οι ιδιαίτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν πολλές από αυτές τις περιοχές, όπως η μείωση και η γήρανση του πληθυσμού, το χάσμα μεταξύ των φύλων, η περιορισμένη συνδεσιμότητα, οι ανεπαρκώς ανεπτυγμένες υποδομές ή η έλλειψη επαρκών ευκαιριών απασχόλησης.
Διασφαλίζοντας ότι ακούγονται οι φωνές της υπαίθρου
Ως απάντηση σε αυτές τις ποικίλες προκλήσεις, το Συμβούλιο ζητεί μια ολιστική προσέγγιση που θα αναπτυχθεί σε συνεργασία με τους πολίτες της υπαίθρου, με τη συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών και κοινοτήτων. Οι υπουργοί υπογραμμίζουν επίσης τον σημαντικό ρόλο των ομάδων τοπικής δράσης στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας LEADER και της προσέγγισης από τη βάση προς την κορυφή κατά την εφαρμογή στρατηγικών τοπικής ανάπτυξης με πρωτοβουλία των τοπικών κοινοτήτων.
Καλύτερη συνδεσιμότητα και βελτιωμένες ψηφιακές δεξιότητες
Στα συμπεράσματά τους, οι υπουργοί τονίζουν επίσης τη σημασία της ψηφιακής μετάβασης, της καινοτομίας και της συνδεσιμότητας, συμπεριλαμβανομένης της ευρυζωνικής κάλυψης. Στο πλαίσιο αυτό, οι ευκαιρίες κατάρτισης και η ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων επισημαίνονται ως ζωτικής σημασίας.
Επενδύοντας στις αγροτικές περιοχές
Οι υπουργοί αναγνωρίζουν τη σημασία των επενδύσεων από ενωσιακές, εθνικές, περιφερειακές και τοπικές πηγές για την υλοποίηση αυτού του μακρόπνοου οράματος. Ο εξορθολογισμός της χρηματοδότησης θα συμβάλει στην αντιμετώπιση της χαμηλής διαθεσιμότητας δημόσιων υπηρεσιών και στη βελτίωση των υποδομών και της συνδεσιμότητας. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να ενεργοποιηθούν όλες οι σχετικές πολιτικές και τα μέσα της ΕΕ και να συμβάλλουν με τους κατάλληλους πόρους για τη στήριξη των αγροτικών περιοχών. Υπό αυτή την έννοια, θα πρέπει να ενισχυθούν η συνοχή και οι συνέργειες των πολιτικών και των μέσων.
Για να διασφαλιστεί η βέλτιστη χρήση της χρηματοδότησης, οι υπουργοί καλούν την Επιτροπή να δημιουργήσει ένα μέσο παρακολούθησης για να αξιολογείται η ενωσιακή χρηματοδότηση η οποία στηρίζει τις αγροτικές περιοχές, και να θεσπίσει διαδικασία για τη διασφάλιση της συνοχής και των συνεργειών μεταξύ των σχετικών πολιτικών και μέσων της ΕΕ.
Ανανέωση των γενεών
Στα συμπεράσματα αναγνωρίζεται επίσης ότι οι δημογραφικές αλλαγές έχουν αρνητικό αντίκτυπο στις αγροτικές περιοχές, προκαλώντας μεταξύ άλλων συρρίκνωση του πληθυσμού. Ως εκ τούτου, οι υπουργοί ζητούν λύσεις με στόχο την προσέλκυση νέων, συμπεριλαμβανομένων των νέων γεωργών, στις αγροτικές περιοχές.
Μεταξύ των προτεινόμενων λύσεων περιλαμβάνονται η διευκόλυνση της πρόσβασης των νέων σε χρηματοδότηση και γη, η παροχή στους νέους ποικίλων ευκαιριών εργασίας και κατάρτισης και η συμμετοχή τους στη λήψη αποφάσεων σε τοπικό επίπεδο.
Οι γυναίκες στις αγροτικές περιοχές
Ο ρόλος των γυναικών είναι άλλη μία κοινωνική πτυχή που λαμβάνεται υπόψη από τους υπουργούς στα συμπεράσματα. Το Συμβούλιο θεωρεί ότι απαιτούνται μέτρα στήριξης για τη δημιουργία νέων ευκαιριών εργασίας και την καλύτερη συμμετοχή των γυναικών στη λήψη αποφάσεων. Η ισότιμη συμμετοχή των γυναικών στη γεωργία αποτελεί επίσης έναν σημαντικό στόχο που επισημαίνεται από τους υπουργούς στο πλαίσιο αυτό.
Επόμενα βήματα
Για να συμβάλει στην προώθηση της ανθεκτικότητας και της ευημερίας των αγροτικών περιοχών της ΕΕ, το Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή να εξετάσει τη δυνατότητα ανάπτυξης του οράματος στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης αγροτικής στρατηγικής της ΕΕ, με μια συνολική και ευέλικτη προσέγγιση και σχετικούς δείκτες.
Επιπλέον, το Συμβούλιο παροτρύνει τα κράτη μέλη να δραστηριοποιηθούν περαιτέρω στο αγροτικό σύμφωνο και να αναπτύξουν περαιτέρω στρατηγικές και σχέδια δράσης σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο προς όφελος των αγροτικών περιοχών.
Ιστορικό
Τον Ιούνιο του 2021, η Επιτροπή δημοσίευσε ανακοίνωση με τίτλο «Ένα μακρόπνοο όραμα για τις αγροτικές περιοχές της ΕΕ», με στόχο να δημιουργηθούν ισχυρότερες, συνδεδεμένες, ανθεκτικές και ευημερούσες αγροτικές κοινότητες με ορίζοντα το 2040.
Στην ανακοίνωση παρουσιάζονται οι προκλήσεις και οι ανησυχίες που αντιμετωπίζουν οι εν λόγω περιοχές και επισημαίνονται ορισμένες από τις ευκαιρίες που τους διατίθενται. Στη συνέχεια, στο αγροτικό σχέδιο δράσης της ΕΕ και στο αγροτικό σύμφωνο καθορίζονται δράσεις και εργαλεία για την επίτευξη των στόχων του οράματος.
Τα αποτελέσματα της διάσκεψης για το αγροτικό σύμφωνο που πραγματοποιήθηκε στην Ουψάλα (Σουηδία) τον Μάιο του 2023, και του φόρουμ πολιτικής υψηλού επιπέδου για τη διαμόρφωση του μέλλοντος των αγροτικών περιοχών που πραγματοποιήθηκε στη Sigüenza (Ισπανία) τον Σεπτέμβριο του 2023, συνέβαλαν επίσης στην προετοιμασία του εδάφους για την έκδοση των συμπερασμάτων του Συμβουλίου.