[ad_1]
Γράφει ο Δημήτρης Σταυρόπουλος
(δεύτερο μέρος)
Το πρώτο μέρος ΕΔΩ
Το 1943 οι μάχες μαίνονται σε όλη την Ευρώπη.
Η πλάστιγγα έχει αρχίσει να γέρνει υπέρ των συμμάχων και τα ελληνικά φτερά, φτάνουν πλέον και στους γνώριμους ουρανούς δίνοντας σκληρές μάχες με τους κατακτητές.
Οι πολεμικές μας μοίρες βρίσκονται σχεδόν παντού με τίμημα τους πρώτους νεκρούς αεροπόρους…
23 Ιουλίου 1943, ώρα 07:30. Παρά το γεγονός της απασφάλισης κατά την
απογείωση μίας εκ των εφεδρικών δεξαμενών καυσίμου του αεροπλάνου του, ο
αρχισμηνίας Ελευθέριος Αθανασάκης συνεχίζει την αποστολή του για να βρει
ηρωικό θάνατο κοντά στα συντρίμμια του Hurricane του με το οποίο είχε
πραγματοποιήσει αναγκαστική προσγείωση στην Κρήτη. Όταν το Νοέμβριο
αποφασίζονται νέες επιχειρήσεις εναντίον στρατιωτικών στόχων στην Κρήτη, οι
έλληνες αεροπόροι θα δώσουν και πάλι το παρών. Στις 9 του μηνός, ο
διοικητής της Μοίρας Σπ. Διαμαντόπουλος εξορμά επικεφαλής τετράδος από το
Sidi Barrani αλλά δεν επιστρέφει. Το αεροπλάνο του δέχεται τα εύστοχα πυρά
γερμανικού αντιαεροπορικού και ο ίδιος συλλαμβάνεται αιχμάλωτος. Μια
εβδομάδα μετά ο επισμηναγός Μαργαρίτης θα αναλάβει τη διοίκηση της μονάδος.
Ο πόλεμος εξακολουθεί να μαίνεται με την ίδια πάντα σφοδρότητα…
Εν τω μεταξύ, οι Γερμανοί οπισθοχωρούν συνεχώς προς δυσμάς και οι
μετακινούμενες Μοίρες συχνά προσγειώνονται στα αεροδρόμια που μέχρι
πρότινος χρησιμοποιούσε ο αντίπαλος. Για τον έλληνα πιλότο που ποζάρει
δίπλα στο εγκαταλειμμένο «Κίτρινο 9» ενός Staffelkapitan, όπως μαρτυρά το
διακριτικό στην άτρακτο αυτού του BF 109F-4/Z Trop, το πλατύ του χαμόγελο
κρύβει βαθιά ικανοποίηση για μύριες θυσίες που δεν έγιναν άδικα. Κρύβει
όμως και άγρια χαρά: αυτή τη φορά είναι η σειρά τους. Ωστόσο, τίποτα δεν
αντισταθμίζει όσα υπομένουν πίσω στη σκλαβωμένη πατρίδα οι Έλληνες. Το
λεηλατημένο από τις τεχνικές υπηρεσίες πληροφοριών των Βρετανών και τους
«κυνηγούς τροπαίων» γερμανικό μαχητικό είναι μικρό, πάρα πολύ μικρό
αντίτιμο.
ΤΑ ΠΡΩΤΑ SPITFIRES
Επιτέλους, Spitfires! Στη Λιβύη, η 335 κοντεύει να ολοκληρώσει την
αντικατάσταση των καταπονημένων Hurricanes της με τα νέα αεροπλάνα ενώ η
«6» υποδέχεται τα δικά της Mk Vb και Vc. Η παραλαβή των Spitfires της 335
ολοκληρώνεται στην Benina και η Μοίρα γυρίζει στην Tocra πριν μετακινηθεί
και πάλι στην Bersis.
5 Σεπτεμβρίου 1944: η Μοίρα πετάει από την Bersis στη Savoia της Λιβύης και
μετακινούμενη διαδοχικά από το Marble Arch στο Castel Benito, από εκεί στο
Luka και από τη Μάλτα στην Κατάνια της Σικελίας, περνάει στην ηπειρωτική
Ιταλία. Από το Μπάρι καταλήγει στις 16 Σεπτεμβρίου στη Νuova, κοντά στη
Foggia, από όπου πετά πολεμικές αποστολές πάνω από τη Γιουγκοσλαβία, την
Αλβανία και την κατεχόμενη Ελλάδα στο πλαίσιο δράσης της βρετανικής «Βalkan
Air Force».
«Η δουλειά μας ήταν να χτυπάμε τους Γερμανούς που υποχωρούσαν από τη νότιο
Βαλκανική, λένε οι βετεράνοι. Εκείνη την περίοδο είχαμε αναλάβει επιχειρήσεις προσβολής των
οχυρών θέσεων που είχαν διατηρήσει οι Γερμανοί σε κάποια από τα νησιά των
Δαλματικών ακτών, στην περιοχή του Ντουμπρόβνικ. Οι θέσεις αυτές ήταν πολύ
ισχυρά προστατευμένες γι’ αυτό και τις χτυπούσαμε με τα κανόνια των 20.
Μάλιστα, μια φορά, όπως σημειώνω και στο βιβλίο πτήσεων, πάνω από το στόχο
δέχθηκα τόσο πυκνά αντιαεροπορικά πυρά που είπα «πάει, τώρα θα με
πετύχουν». Εκεί χάσαμε κι έναν συνάδελφο, τον Κοττά, έναν από τους καλούς
χειριστές της Μοίρας και διοικητή Σμήνους…» Από τη Nuova ο Ανθυποσμηναγός
Πλειώνης θα απογειωθεί με το JK144 για μια αποστολή υποστήριξης των
Γιουγκοσλάβων παρτιζάνων του Τίτο. Το ίδιο Spit θα είναι ο σύντροφός του
και σε άλλες αποστολές καθώς, όπως εξηγεί, «προσπαθούσαμε να έχουμε το ίδιο
αεροπλάνο». Εν τω μεταξύ, στη Marsa Matruh οι χειριστές της 336 ΜΔ βγαίνουν
διαθέσιμοι στον τύπο, τον Ιούλιο μετασταθμεύουν και πάλι στο El Adem και
στα μέσα Σεπτεμβρίου είναι κι αυτοί έτοιμοι να συνεχίσουν τον πόλεμο από
την Ιταλία.
Δύο ημέρες μετά την άφιξη της «5» στο αεροδρόμιο της Nuova, φθάνει και η
336 η οποία το Νοέμβριο φεύγει για την Grottaglie, την τελευταία της βάση
πριν από την άφιξή της στην Ελλάδα.
Το απόρρητο σήμα, το οποίο συνοδεύει απόσπασμα της
τετραμηνιαίας έκθεσης για τις αεροπορικές δυνάμεις που βρίσκονται υπό τις
διαταγές της Συμμαχικής Αεροπορικής Δύναμης Μεσογείου, δηλώνει απερίφραστα:
«…Η 13η (ελληνική) Μοίρα (Baltimores) εξέπληξε. Η κατάσταση των
επιτυχημένων εξόδων της είναι αξιοθαύμαστη. Σε μια επιδρομή δέκα εξόδων
σημειώθηκαν 9 απόλυτες επιτυχίες’ (9 White Bulls) και 1 πλησίον του στόχου
(1 Υellow). Οι επιτυχίες αυτές πραγματοποιήθηκαν αμέσως μετά την άφιξη της Μοίρας στην Ιταλία και κατά συνέπεια το ηθικό όλου του προσωπικού είναι
πολύ υψηλό. Η συντήρηση της Μοίρας είναι κατά μέσον όρο η καλύτερη στην
Ανωτέρα Διοίκηση της Βαλκανικής Αεροπορικής Δύναμης».
Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ
Οι Έλληνες όμως έχουν ακόμη ένα λόγο να χαμογελούν. Έπειτα από τόσα χρόνια
απουσίας και τόσες θυσίες, έφθασε πια η ποθητή στιγμή της επιστροφής στην
πατρίδα.
Όταν επιτέλους δίδεται η διαταγή για την αναχώρηση, στο αεροδρόμιο
επικρατεί αναβρασμός. Τα αεροπλάνα προετοιμάζονται σχολαστικά για την πιο
όμορφη αποστολή και οι μηχανικοί εφοδιάζουν τα καταδιωκτικά με την
πεπλατυσμένη εφεδρική δεξαμενή καυσίμου των 90 λίτρων εν όψει των τρισήμισι
ωρών του ταξιδιού μέχρι την Αθήνα. Είχαν ήδη προηγηθεί τα τρία Spits της
335 με χειριστές το Σμηναγό Βολανάκη, τον Υποσμηναγό Μητράκη και τον
Υποσμηναγό Μαργαρίτη που στις 8 Οκτωβρίου είχαν προσγειωθεί στο αεροδρόμιο του Αράξου προερχόμενα από το Biferno. Η ανυπομονησία των πληρωμάτων
μεγαλώνει. Όλα είναι έτοιμα για το ταξίδι της επιστροφής.
Στις 14 Νοεμβρίου 1944, η γαλανόλευκη ταξιδεύει προς την πατρίδα
ζωγραφισμένη στην άτρακτο του «R» (FW294), ενός από τα Baltimore Μk V της
13ης ΜΕΒ. Ποτέ τρισήμισι ώρες δεν κράτησαν τόσο πολύ… Ο χρόνος κυλά
βασανιστικά αργά, ώσπου κάποια στιγμή κάτι αρχίζει να φαίνεται στο βάθος.
Επιτέλους, ύστερα από τόσο καιρό, τα πληρώματα των τριών Μοιρών αντικρίζουν
συγκινημένοι τις ακτές της Αττικής.
ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΘΗΝΑ
«Εκείνη την ημέρα», θα
γράψει αργότερα ο Αντιπτέραρχος (Ι) ε. α Κων. Χατζηλάκος, «ένα σύνολο
περίπου 70 αεροσκαφών Spitfires και βομβαρδιστικών Baltimores ξεκίνησαν
σχεδόν ταυτόχρονα και μέσω Πατρών-Κορίνθου, έφθασαν πάνω από την ηλιόλουστη
Αθήνα πραγματοποιώντας διελεύσεις σε σχηματισμούς, πότε προς την κατεύθυνση
της Ακροπόλεως και πότε προς την πλατεία Συντάγματος, πριν κατευθυνθούν
προς το αεροδρόμιο του Χασανίου όπου και θα προγειωνόταν. Κανείς δεν ξέρει
πώς έγινε η αρχή. Τα επόμενα λεπτά, ο αττικός ουρανός γέμισε από μεμονωμένα
αεροπλάνα που ζουμάριζαν εδώ κι εκεί, πετώντας ο καθένας πάνω από τη
γειτονιά του, το πατρικό του ή το σπίτι του κοριτσιού του, δημιουργώντας
ένα πραγματικό πανδαιμόνιο από τα μουγκρητά των ξέφρενων πια αεροπλάνων…»
«Θυμάμαι πως μην έχοντας προς τα πού να κατευθυνθώ, όντας μη Αθηναίος,
στριφογύριζα πάνω από την Ακρόπολη, ζουμάροντας πότε προς την Ομόνοια και
πότε προς το Σύνταγμα. Ξαφνικά, βγαίνοντας από μια πολύ χαμηλή διέλευση
κατά μήκος της οδού Αμαλίας, βρέθηκα αντιμέτωπος με ένα άλλο Spitfire που
πέρασε μόλις κάτω μου από την αντίθετη κατεύθυνση και μπροστά σε δύο
Baltimores, τα οποία προσπέρασα με ταχύτητα πετώντας από πάνω τους. Ρίχναμε
και χαιρετιστήριες προκηρύξεις τυπωμένες στην Ιταλία και το… κακό που
γινόταν δεν είναι δυνατόν να περιγραφεί. Είναι θαύμα πως δεν τσακίστηκαν
καμιά δεκαριά αεροπλάνα εκείνη την ημέρα… Κάποτε εδέησε να μπούμε σε
λογαριασμό, να συνταχθούμε κατά μονάδες και να πάμε για προσγείωση ευτυχώς
χωρίς απώλειες!»
Στην πίστα του Χασανίου, όπως λεγόταν τότε το Ελληνικό, τα πάντα είναι
έτοιμα για την επιθεώρηση από τον πρόεδρο της κυβερνήσεως.
Λίγες ημέρες αργότερα, στις 20 Νοεμβρίου, το προσωπικό των τριών Μοιρών θα
συγκεντρωθεί στο Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη για να πει με ένα λιτό,
δάφνινο στεφάνι το τελευταίο αντίο στους συμπολεμιστές που δε γύρισαν. Όμως
ο πόλεμος δεν τελείωσε ακόμη. Τα ελληνικά αεροπλάνα θα πετάξουν και πάλι
πολεμικές αποστολές χτυπώντας τους εναπομείναντες Γερμανούς στη Μήλο και τη
Ρόδο…
Πληροφορίες
Πτήση & Διάστημα
Αλέξανδρος Θεολόγου
[ad_2]