Η τρέχουσα έξαρση της νέας παραλλαγής του COVID-19, αλλά και διαφόρων λοιμώξεων του αναπνευστικού που μεταδίδονται με σταγονίδια (βλ. RSV που είναι επίσης στη… μόδα), συνεχίζει να απασχολεί, ενίοτε και να φοβίζει, αρκετό κόσμο.
Αν και έχουν περάσει χρόνια από το πρώτο κρούσμα, δεν είναι λίγοι εκείνοι που επιμένουν να φορούν μάσκα σε κλειστούς χώρους, αλλά και έξω για να έχουν το κεφάλι τους (και το αναπνευστικό τους) ήσυχο.
Σε ποιες περιπτώσεις όμως βοηθά πραγματικά η χρήση της; Το περιοδικό Health, ζήτησε από επιστήμονες ειδικούς σε μολυσματικές ασθένειες ή στη δημόσια υγεία τις απόψεις τους αναφορικά με τη χρήση μάσκας σε συγκεκριμένες καταστάσεις.
Σε γενικές γραμμές, «η χρήση μάσκας βοηθά στην πρόληψη της εξάπλωσης των σταγονιδίων του αναπνευστικού», αναφέρει στο Health.com η Lisa M. Lee, PhD, εμπειρογνώμονας δημόσιας υγείας που ειδικεύεται στα λοιμώδη νοσήματα.
«Εάν κάποιος έχει λοίμωξη του αναπνευστικού – σε αυτήν την περίπτωση, SARS-CoV-2, που προκαλεί τον COVID-19 – η αναπνοή, ο βήχας και το φτέρνισμα μπορεί να εκτοξεύσουν σταγονίδια που ταξιδεύουν σε απόσταση από δύο μέχρι 4 περίπου μέτρα. Η χρήση μάσκας μειώνει τον χώρο που αυτά τα σταγονίδια ταξιδεύουν και βοηθά στην πρόληψη της μετάδοσης», εξηγεί.
Πού να τη φοράω όμως;
Η Lee τονίζει ότι η χρήση μάσκας και οι αποστάσεις μπορεί να είναι χρήσιμες σε περιπτώσεις όπως στο σούπερ μάρκετ ή σε κάποιο μαγαζί με πολύ κόσμο και συνωστισμό. «Δεν είναι η τέλεια λύση, αλλά βοηθάει πολύ. Να είστε προσεκτικοί και να κρατάτε τις αποστάσεις σας όσο περισσότερο μπορείτε», αναφέρει.
Ακόμα κι αν δεν φοράει κάποιος μάσκα όμως θέλει να προστατευτεί, οι ειδικοί αναφέρουν ότι μπορεί να είναι ωφέλιμο να περιορίσει το χρόνο που περνά στο εκάστοτε κατάστημα. «Συχνά, είναι δύσκολο να διατηρήσουμε αποστάσεις όταν ψωνίζουμε, επομένως καλό είναι να έχουμε μια λίστα μαζί μας για να μειώσουμε τον χρόνο που βρισκόμαστε εκεί», επισημαίνει η Suzanne Williard, PhD, αναπληρώτρια κοσμήτορας για την παγκόσμια υγεία.
Και στο αυτοκίνητο ή τα Μέσα;
Δεν είναι απαραίτητο να φοράμε μάσκα όταν είμαστε μόνοι στο αυτοκίνητο, λένε οι ειδικοί. «Αν κάποιος είναι μόνος του στο αυτοκίνητο δεν υπάρχει λόγος να φοράει μάσκα», σύμφωνα με την Williard. Όμως στα δημόσια μέσα μεταφοράς είναι χρήσιμες.
«Σε έναν δημόσιο χώρο όπου άλλοι άνθρωποι έχουν αγγίξει πράγματα που θα αγγίξουμε και εμείς, υπάρχει κίνδυνος μετάδοσης. Οι μάσκες από μόνες τους δεν κάνουν θαύματα, πρέπει να κρατάμε αποστάσεις από τους άλλους αν γίνεται, και να πλένουμε τα χέρια μας αφού βγούμε από τα μέσα μαζικής μεταφοράς», προσθέτει.
Ωραία, και στο σπίτι τι γίνεται;
Η απόφαση να φορέσει κάποιος μάσκα στο σπίτι του —ή κάποιου άλλου— εξαρτάται από διάφορους παράγοντες. Για παράδειγμα αν κάποιο άτομο στο σπίτι έχει αναπηρία που το εμποδίζει να φορέσει μάσκα, αν είναι ανοσοκατεσταλμένο ή φροντίζει άλλους που είναι ή ενδέχεται να είναι άρρωστοι.
“… αν είστε εργαζόμενος στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης, τότε ναι, φορέστε αν θέλετε να προστατέψετε τα μέλη της οικογένειάς σας, επειδή διατρέχετε υψηλό κίνδυνο μόλυνσης», τονίζει η Catherine Troisi, PhD, λοιμωξιολόγος – επιδημιολόγος.
«Η επίσκεψη στο σπίτι ενός άλλου ατόμου μπορεί να ενέχει κίνδυνο μόλυνσης, ακόμα και αν έχει εμβολιαστεί», σύμφωνα με την Willard. «Δεν ξέρεις αν αυτός που επισκέπτεσαι είναι μολυσμένος – μπορεί να μην το ξέρει ούτε καν ο ίδιος», εξήγησε η Lee.
Μετάδοση σε εξωτερικούς χώρους
Οι πάσης φύσεως υπαίθριες δραστηριότητες δεν έχουν τόσο μεγάλη έκθεση στον COVID-19. Είναι πιο πιθανό να κολλήσει κανείς σε ένα περιορισμένο περιβάλλον, όπως ένα γραφείο ή ένα σπίτι, παρά έξω. «Έτσι, αν σκοπεύετε να κάνετε κάποια υπαίθρια δραστηριότητα, η μάσκα είναι προαιρετική», αναφέρει η Troisi.
Το αν θα τη φορέσει κάποιος έξω εξαρτάται από το περιβάλλον, δηλαδή πόσο «συνωστισμένος» είναι ο εξωτερικός χώρος. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένες περιπτώσεις όπου η χρήση μάσκας έξω μπορεί να είναι απαραίτητη. Η χρήση μάσκας σε εξωτερικούς χώρους συνιστάται για όσους βρίσκονται σε συνωστισμένο περιβάλλον και δεν έχουν εμβολιαστεί πλήρως ή φροντίζουν κάποιον με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα.