[ad_1]
Γράφει ο
ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΕΝΕΤΗΣ
Μόλις ξεκίνησε η ρωσική στρατιωτική επιχείρηση στο έδαφος της Ουκρανίας, άρχισαν να ανακοινώνονται κατά ριπάς κυρώσεις κατά της Ρωσικής Ομοσπονδίας, η οποία έγινε ο παγκόσμιος ηγέτης στον αριθμό των κυρώσεων που επιβλήθηκαν κατά ενός κράτους, ξεπερνώντας το Ιράν που κατείχε μέχρι τότε αυτό το ρεκόρ. Σε αντίθεση με την ταχεία κατάρρευση που προβλεπόταν, η ρωσική οικονομία επέδειξε μια σταθερότητα και δύναμη εντελώς απροσδόκητη. Η αναποτελεσματικότητα των κυρώσεων είχε ως αποτέλεσμα την θέσπιση νέων παρτίδων κυρώσεων, η φρενίτιδα των οποίων έκανε τον αριθμό να φτάσει τον Ιανουάριο του 2024 στις 2.778 κυρώσεις…
Παράλληλα με τις κυρώσεις, οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων του «ατλαντικού» μπλοκ συναίνεσαν για το πάγωμα των οικονομικών περιουσιακών στοιχείων, που η Κεντρική Τράπεζα της Ρωσικής Ομοσπονδίας εμπιστεύτηκε προηγουμένως στα χρηματοπιστωτικά τους ιδρύματα, επενδύοντας σε χρηματοοικονομικά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων κρατικών χρεογράφων. Τη νύχτα της 27ης Φεβρουαρίου 2022, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ανακοίνωσε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι εταίροι της είχαν λάβει την απόφαση να «παγώσουν» τα περιουσιακά στοιχεία των Ρώσων, «ώστε να μην επιτραπεί στην Τράπεζα της Ρωσίας να χρησιμοποιήσει τα δικά της διεθνή αποθέματα, προκειμένου να αποδυναμώσει την επίδραση των δυτικών κυρώσεων».
Τα παγωμένα ρωσικά κεφάλαια
Η συζήτηση για τα παγωμένα ρωσικά κεφάλαια άνοιξε πάλι, καθώς η Ουκρανία αντιμετωπίζει κρίσιμη έλλειψη πυρομαχικών, ενώ η οικονομική βοήθεια 60 δισεκατομμυρίων δολαρίων παραμένει κολλημένη στο Κογκρέσο των ΗΠΑ. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν επιδιώκει η Ομάδα των G-7 να πετύχει πρόοδο στα σχέδια για αξιοποίηση παγωμένων ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων, ώστε να βοηθήσει στην υποστήριξη της Ουκρανίας, μέχρι τη συνάντηση των ηγετών τον Ιούνιο. Ο Μπάιντεν εξέφρασε επίσης ιδιωτικά την ανησυχία του στους συμμάχους, ότι εάν πέσει η Ουκρανία, η διεθνής τάξη θα ανατραπεί για τουλάχιστον τις επόμενες πέντε δεκαετίες. Αξιωματούχοι της G-7 συζητούν επιλογές για τη χρήση των 280 δισ. δολαρίων παγωμένων περιουσιακών στοιχείων της Ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας, ((συμπεριλαμβανομένης της χρήσης των χρημάτων ως εγγύηση) για την άντληση κεφαλαίων.
Σύμφωνα όμως με νομικές πηγές τα κράτη έχουν κυριαρχική ασυλία, όσον αφορά την περιουσία τους και εξαιρούνται από τη δικαιοδοσία άλλων χωρών, ως εκ τούτου η απαλλοτρίωση της περιουσίας τους απαγορεύεται. Καμία εξαίρεση από αυτή την απαγόρευση δεν είναι νόμιμη. Οι διατάξεις του διεθνούς δικαίου είναι σαφείς και δεν υπόκεινται σε ερμηνεία. Η μόνη νομική δυνατότητα δήμευσης των κυρίαρχων περιουσιακών στοιχείων ενός κράτους είναι η απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, η ετυμηγορία του Διεθνούς Δικαστηρίου του ΟΗΕ ή μια συμφωνία που υπογράφεται από τα ενδιαφερόμενα μέρη στο πλαίσιο μιας συνθήκης ειρήνης για τις επανορθώσεις μετά από ένοπλες συγκρούσεις. Σε κάθε περίπτωση, στο πλαίσιο της τρέχουσας σύγκρουσης, καμία ενέργεια δεν μπορεί να λάβει χώρα χωρίς την επίσημη συναίνεση της Ρωσίας.
Μεταξύ των καταστροφικών επιπτώσεων που προκαλούνται αναπόφευκτα από τη δήμευση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, μπορούμε να αναφέρουμε την αυτοκαταστροφή της φήμης του δυτικού κόσμου, όσον αφορά το σεβασμό των δικαιωμάτων. Η αναπόφευκτη απώλεια αυτής της φήμης θα οδηγήσει άμεσα στην απώλεια της εμπιστοσύνης στο δυτικό χρηματοπιστωτικό σύστημα που βασίζεται στο δολάριο και το ευρώ και συνεπώς στην ασφάλεια των επενδύσεων σε χρηματοοικονομικά προϊόντα που αυτά προσφέρουν. Σε αυτό το πλαίσιο, η δέσμευση ρωσικών κρατικών κεφαλαίων, ενίσχυσε σε μεγάλο βαθμό τις μη αναστρέψιμες τάσεις που αναπτύσσονται στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Πρακτικά κανένα κράτος εκτός του «ατλαντικού» μπλοκ δεν θα αναλάβει τον κίνδυνο να το «ληστέψουν», εάν μια μέρα η κυριαρχική του πολιτική πάει ενάντια στα αμερικανικά ή ευρωπαϊκά συμφέροντα. Επιπρόσθετα, η ανάγκη χρηματοδότησης της Ουκρανίας ωθεί ορισμένες πλευρές της δυτικής ελίτ να παροτρύνουν τις ΗΠΑ να προχωρήσουν παραπέρα και να «απαλλοτριώσουν» αυτά τα αποθέματα και να τα δώσουν στην κυβέρνηση της Ουκρανίας για την μεταπολεμική ανοικοδόμηση Αυτό έχει οδηγήσει πολλά κράτη που βλέπουν την αμερικανική στάση ως απειλή στην άσκηση κυριαρχικών δικαιωμάτων, να αναζητούν εναλλακτικούς τρόπους διεξαγωγής του διεθνούς εμπορίου.
Οι κίνδυνοι για τα αμερικανικά ομόλογα
Σε μία προσπάθεια απαλλαγής από τα ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου, η Ρωσική Ομοσπονδία ξεκίνησε τη σταδιακή διαδικασία απελευθέρωσης από το σύστημα του «πετροδολαρίου». Αυτό θα πυροδοτήσει τον κλονισμό του συστήματος του «πετροδολαρίου», με αναπόφευκτη συνέπεια ένα σημαντικό πλήγμα στην αγορά ομολόγων του αμερικανικού δημοσίου. Η πτώση της ζήτησης για το δολάριο στη διεθνή σκηνή θα πυροδοτήσει αυτόματα υποτίμηση του νομίσματος. Στην πραγματικότητα, η πτώση της ζήτησης για ομόλογα θα οδηγήσει μηχανικά, σε αύξηση του επιτοκίου τους, δυσκολεύοντας τη χρηματοδότηση του δημόσιου χρέους των ΗΠΑ στο επίπεδο που γνωρίζουμε σήμερα. Αυτό το στοιχείο αποτελεί υπαρξιακό κίνδυνο για τις ΗΠΑ.
Παράλληλα με τη Ρωσία, η Κίνα απαλλάσσεται σταδιακά από τα αμερικανικά ομόλογα. Αν το 2015 κατείχε ομόλογα αξίας περίπου 1.270 δισεκατομμυρίων, στην αρχή του πολέμου στην Ουκρανία ο αριθμός αυτός ανερχόταν σε λιγότερο από 970 δισεκατομμύρια, μια πτώση ¼ σε 7 χρόνια. Και παρά αυτή την ήδη πολύ σημαντική πτώση, από τον Φεβρουάριο του 2022 μείωσε περαιτέρω τις κατοχές του αμερικανικού χρέους στο -24%. Λαμβάνοντας το παράδειγμα πολλών χωρών, με τη Ρωσία και την Κίνα να πρωτοστατούν, η Αίγυπτος πήρε τον δρόμο της αποδολαριοποίησης υπέρ των εθνικών νομισμάτων στο ρωσο-αιγυπτιακό εμπόριο. Παράλληλα με την αποδολαριοποίηση του εμπορίου της, η Αίγυπτος μείωσε επίσης σημαντικά τις επενδύσεις της σε αμερικανικά ομόλογα, με μείωση άνω του 70% από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία.
Η αντίδραση Ρωσίας
Αποτέλεσμα της υποκλοπής των κρατικών αποθεματικών της ρωσικής κεντρικής τράπεζας θα είναι η άμεση νομιμοποίηση της Ρωσίας στην εθνικοποίηση/δήμευση δυτικών περιουσιακών στοιχείων που υπάρχουν στη ρωσική αγορά ως οικονομική αποζημίωση. Έτσι, οι ρωσικές οικονομικές απώλειες που προκαλούνται από πρωτοβουλίες της Ουάσιγκτον και των δορυφόρων της, θα μετατραπούν άμεσα σε σημαντικές οικονομικές ζημίες για τις εταιρείες της αντίπαλης πλευράς. Με βάση τα εθνικά στατιστικά στοιχεία, οι απώλειες ανά χώρα μπορούν να εκτιμηθούν σε δισεκατομμύρια δολάρια. Συγκεκριμένα, η Γαλλία θα χάσει έως 16,6 δισ., η Ολλανδία έως 50,1 δισ., το Ηνωμένο Βασίλειο έως 18,9 δισ., η Ελβετία έως 28,5 δις., η Γερμανία έως 17,3 δισ., η Ιταλία έως 12,9 δισ., η Ιαπωνία έως 4,6 δισ. Ο Καναδάς έως 2,9 δισεκατομμύρια και οι Ηνωμένες Πολιτείες έως 9,6 δισεκατομμύρια.
Η ανησυχία για τα ρωσικά αντίποινα που θα στοχεύουν ευρωπαϊκά περιουσιακά στοιχεία στη χώρα, καθώς και ο πιθανός αντίκτυπος στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και την θέση του ευρώ ως αποθεματικού νομίσματος, έχει ως αποτέλεσμα η Γαλλία και η Γερμανία, μαζί με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, να έχουν μέχρι στιγμής αντισταθεί να ακολουθήσουν οποιοδήποτε δρόμο που θα οδηγούσε στην κατάσχεση των κεφαλαίων. Εννοείται ότι αποκλείεται πλέον να πραγματοποιηθούν σημαντικές δυτικές επενδύσεις στη ρωσική αγορά στο ορατό μέλλον και αντιστρόφως..
Διαφυγή από την κυριαρχία του δολαρίου
Tο δολάριο είναι το παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα για περισσότερα από 70 χρόνια, ενισχύοντας την αμερικανική χρηματοπιστωτική και οικονομική δύναμη. Στην πρόσφατη συνέντευξη του στον Τάκερ Κάρλσον (αλλά και παλαιότερα) o Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν αναφέρθηκε διεξοδικά στο αμερικανικό νόμισμα, επισημαίνοντας ότι ήρθε «η αρχή του τέλους» για την νομισματική κυριαρχία των ΗΠΑ. Αμερικανοί οικονομολόγοι επίσης συμφωνούν με αυτήν τη διαπίστωση, καθώς θεωρούν ότι όπως αυτό χρησιμοποιήθηκε ως όπλο, θα αναζητηθεί μια γραμμή άμυνας απέναντι σε αυτό τον νομισματικό «ιμπεριαλισμό» και την παράνομη, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, απόφαση για την κατάσχεση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων. Αυτό το γεγονός θα επιταχύνει τις εξελίξεις. Ο Ρόμπερτ Γουέιντ με εκτενές άρθρο του στο Blog του London School of Economics επισημαίνει, ότι πολλά κράτη – κυρίως αναπτυσσόμενα – ερευνούν τρόπους για να ξεφύγουν από την κυριαρχία του δολαρίου ΗΠΑ. Σύμφωνα με το Γουέιντ. «η αποδολαριοποίηση έρχεται, αλλά το τέλος της κυριαρχίας του δολαρίου θα χρειαστεί δεκαετίες, αν και η διαδικασία αυτή έχει τεθεί σε κίνηση και μπορεί να επιταχυνθεί από ανεξέλεγκτους παράγοντες».
Η εμπιστοσύνη είναι απαραίτητη προϋπόθεση για ένα νόμισμα ώστε να λειτουργήσει ως μέσο συναλλαγών και οι ΗΠΑ υπονομεύουν τη διεθνή εμπιστοσύνη στο δολάριο ως παγκόσμιο νόμισμα και επιταχύνουν την αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων από τα κράτη. Ακόμη και η Ευρωπαϊκή Ένωση έδειξε πρόσφατα σημάδια ότι θέλει να ξεφύγει από την κυριαρχία του δολαρίου. Ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών ζήτησε ένα νέο ευρωπαϊκό σύστημα πληρωμών, ανεξάρτητο από τις ΗΠΑ και το σύστημα πληρωμών SWIFT, το οποίο δεν θα περιλαμβάνει πληρωμές σε δολάρια.
[ad_2]